Odbywanie kary pozbawienia wolności w Systemie Dozoru Elektronicznego doczekało się wielu popularnych określeń, funkcjonujących w języku potocznym. Często słyszymy o więzieniu cyfrowym lub bransoletce, opasce, obrączce, elektronicznych kajdankach noszonych na ręce lub nodze.
Co to jest System dozoru elektronicznego?
System dozoru elektronicznego jest jednym ze sposobów odbywania przez skazanego krótkoterminowej kary pozbawienia wolności. Polega na kontrolowaniu zachowania skazanego przebywającego poza zakładem karnym przy użyciu elektronicznych urządzeń monitorujących.
Kto i kiedy może się starać o możliwość odbywania kary pozbawienia wolności w SDE?
Karę w charakterze nieizolacyjnym może odbywać:
- osoba skazana prawomocnym wyrokiem sądu, na karę nie wyższą niż jeden rok i sześć miesięcy pozbawienia wolności;
- osoba, która nie jest winna popełnienia przestępstwa w warunkach wielokrotnego powrotu do przestępstwa tzw. multirecydywy (tj. przy zastosowaniu art. 64 § 2 kodeksu karnego – art. 43la § 1 pkt 1 kodeksu karnego wykonawczego);
- osoba posiadająca stałe i określone miejsce pobytu, pod którym będzie odbywać karę pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego (SDE) (art. 43la § 1 pkt 3 kodeksu karnego wykonawczego);
Aby uzyskać pozytywne rozstrzygnięcie sądu muszą być spełnione poniższe przesłanki:
- odbywaniu kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego nie stoją na przeszkodzie szczególne względy wskazujące, że w razie odbycia kary w tym systemie, nie zostaną osiągnięte cele kary ( art. 43la § 1 pkt 2 kodeksu karnego wykonawczego),
- wszystkie osoby pełnoletnie zamieszkujące ze skazanym, wyrażają zgodę na odbywanie przez niego kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego pod wspólnym adresem.
- odbywaniu kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego nie stoją na przeszkodzie warunki techniczne (art. 43la § 1 pkt 5 kodeksu karnego wykonawczego).
Podmiot dozorujący weryfikuje we wskazanym miejscu odbywania kary pozbawienia wolności przez skazanego warunki techniczne, to czy nadajnik będzie odbierał sygnał i czy nie ma żadnych zakłóceń w działaniu aparatury mającej monitorować miejsce przebywania skazanego.
Jak przekonać sąd do udzielenia zgody na dozór elektroniczny?
Dobry prawnik potrafi wykazać niski stopień demoralizacji skazanego, jego dotychczasowe zgodne z prawem zachowanie. Może poprzeć wniosek pozytywnym wywiadem kuratorskim, opinią rodziny i pracodawcy, sytuacją życiową skazanego, możliwościami podjęcia lub kontynuowania pracy, czy nauki.
Jakie obowiązki ma skazany, który odbywa karę w systemie dozoru elektronicznego?
Na skazanego, który odbywa karę w systemie dozoru elektronicznego, nałożone są określone obowiązki. Musi on m.in.:
- zgłosić podmiotowi dozorującemu w terminie i w sposób, które zostały określone przez sąd gotowość do instalacji środków technicznych,
- umożliwić założenie nadajnika lub zainstalowanie rejestratora,
- nieprzerwanie nosić nadajnik,
- przestrzegać porządku prawnego, w tym przestrzegać przepisów regulujących wykonanie środków karnych, środków kompensacyjnych i przepadku,
- wykonywać nałożone na niego obowiązki, w tym związane z dozorem elektronicznym,
- dbać o powierzone mu środki techniczne
- udostępniać podmiotowi dozorującemu powierzone środki techniczne do kontroli, naprawy lub wymiany na każde żądanie tego podmiotu, w tym również umożliwiając pracownikom tego podmiotu wejście do pomieszczeń, w których skazany przebywa, lub na nieruchomość stanowiącą jego własność lub będącą w jego zarządzie,
- udzielać prezesowi sądu lub upoważnionemu sędziemu, sądowemu kuratorowi zawodowemu, podmiotowi dozorującemu i podmiotowi prowadzącemu centralę monitorowania wyjaśnień dotyczących przebiegu odbywania kary i wykonywania nałożonych obowiązków oraz stawiać się na wezwania sędziego i kuratora.
Skazany ma także obowiązek pozostawać we wskazanym przez sąd miejscu w wyznaczonym czasie. Odbierać połączenia przychodzące od rejestratora stacjonarnego, a także umożliwić zawodowemu kuratorowi sądowemu wejście na teren nieruchomości lub do mieszkania, gdzie zainstalowany jest rejestrator. Należy pamiętać, że skazany, co prawda nie przebywa w zakładzie karnym, ale nie ma możliwości swobodnego poruszania się oraz musi przestrzegać określonego harmonogramu.
Jakie są pozytywy odbywania kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego?
Możliwość odbywania kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego z perspektywy skazanego jest bardzo atrakcyjną alternatywą dla zakładu karnego. Przede wszystkim ma on stały kontakt z rodziną, może sprawować opiekę nad jej członkami, ma możliwość zarobkowania, podjęcia lub kontynuowania nauki.
Reasumując, w przypadku orzeczenia wobec skazanego krótkotrwałej kary pozbawienia wolności, warto rozważyć możliwość rozpoczęcia starań o udzielenie stosownego zezwolenia na odbywanie kary w systemie dozoru elektronicznego oraz złożenie w tym przedmiocie odpowiedniego wniosku. W tym zakresie warto także skorzystać z profesjonalnej pomocy adwokata lub radcy prawnego, która może skrócić i ułatwić starania o uzyskanie zezwolenia na odbywanie kary w SDE. Zapraszam do kontaktu.
radca prawny Patrycja Targońska-Sienkiewicz
SDE pozwala utrzymać pracę, być z rodziną, a przede wszystkim nie trafia się do zakładu karnego. To jest najważniejsze.